Tegoroczna zima może nie będzie zbyt surowa, lecz zawsze chcemy uzyskać w domu komfort cieplny, temperaturę w pomieszczeniach odpowiednią dla wszystkich domowników. Niestety w tym roku uzyskanie tego stanu może wiązać się z wyższymi rachunkami za ogrzewanie i więcej zapłacimy za gorącą wodę, jaką zakład energetyki cieplnej napełnia nasze kaloryfery. Nie oznacza to oczywiście, że mamy marznąć, chodząc w grubych swetrach i stale się przeziębiać. Aby regulować temperaturę w pomieszczeniu, wystarczy w optymalny sposób ustawiać pokrętło termostatu grzejnikowego, a sezon grzewczy może nie okazać się tak kosztowny, jak początkowo nam się wydawało.

Dlaczego należy odpowiednio ustawiać grzejnik i wyregulować temperaturę?

Ogrzewanie pomieszczeń mieszkalnych jest niezbędne nie tylko dla dobrego samopoczucia, w przypadku mieszkań w bloku regulują to obowiązujące przepisy, wręcz nakazujące utrzymywanie w nich temperatury w wysokości zalecanej przez spółdzielnię czy innego administratora budynku. Nie grzejąc, tylko pozornie obniżamy swoje rachunki, praktycznie wszędzie są już zamontowane na grzejnikach zdalnie odczytywane ciepłomierze pozwalające sprawdzić, czy pokoje, łazienka albo kuchnia były właściwie ogrzewane. Nie włączając grzejników, zmuszamy jednocześnie do zwiększonego grzania sąsiadów, a lekceważenie tego obowiązku może skończyć się wysoką karą, koniecznością dopłaty do zbyt niskiego, niezgodnego z przepisami, zużycia energii cieplnej.

Brak ogrzewania prowadzi jednocześnie do wzrostu poziomu wilgoci, która notabene może się również pojawiać z innych powodów. Jednakże za niska temperatura powietrza w wilgotnych miesiącach zimowych i jesiennych, znacznie poniżej zalecanych 20 stopni, może powodować przemarzanie ścian zewnętrznych budynku i pojawianie się na nich trudnej do usunięcia pleśni, a nawet grzybów, wybitnie szkodliwych dla zdrowia i powodujących wiele groźnych chorób.

Czym jest i jak działa termostat grzejnikowy pozwalający regulować temperaturę i obniżyć rachunki za ogrzewanie?

Termostaty grzejnikowe zamontowane są praktycznie na wszystkich kaloryferach domowego systemu centralnego ogrzewania, zarówno starego typu, żeliwnych żeberkowych, jak i nowoczesnych, płaskich zrobionych ze stali nierdzewnej lub lżejszego aluminium, zasilanych z sieci ciepłowniczej, pieca CO, a nawet na grzejnikach elektrycznych. Warto więc dowiedzieć się, jak działa termostat i w jaki sposób może nam pomóc zaoszczędzić na ogrzewaniu, którego ceny nieustannie rosną. Głowica termostatyczna, bo i z taką nazwą możemy się zetknąć, to zawór z pokrętłem montowany na każdym grzejniku w domu, pozwalający kontrolować przepływ wody, ale w trochę inny sposób.

Budowa typowego zaworu termostatycznego służącego do regulowania temperatury jest stosunkowo prosta, z zewnątrz jest to zazwyczaj białe, wygodne do przekręcenia pokrętło, z charakterystyczną podziałką, zaczynającą się od rysunku śnieżynki i dalej oznaczoną kolejnymi cyframi, przeważnie od 1 do 5. Wewnątrz termostatu znajduje się sprężysty mieszek wypełniony specjalnym materiałem reagującym na zmiany temperatury powietrza w pomieszczeniu, który pod jej wpływem zmienia swoją objętość, zwiększa ją lub zmniejsza. Zmiana objętości powoduje albo większą przepustowość zaworu z głowicą termostatyczną, dzięki czemu umożliwia przepływ gorącej wody w grzejniku i temperatura rośnie, albo mniejszą, kiedy termostat zamyka zawór i zaczyna ona spadać.

Kiedy warto używać zamontowane zawory termostatyczne i jaka jest optymalna temperatura w domu?

W domach czy mieszkaniach mamy zamontowane różne rodzaje grzejników, przeważnie jeszcze wciąż starsze modele żeberkowe robione z żeliwa, mające wiele niepodważalnych zalet. Jest to przede wszystkim wysoka odporność na uszkodzenia mechaniczne i duże ciśnienie znajdującej się w nich wody. Najważniejsze jest jednak długie „trzymanie” ciepła po jednorazowym nagrzaniu oraz możliwość używania w wilgotnych miejscach, są bowiem odporne na działanie korozji.

W mieszkaniach coraz częściej zamieniamy je na płaskie grzejniki stalowe albo aluminiowe, bardziej estetyczne, mające jednak kilka istotnych wad, a najpoważniejsza to krótki czas „trzymania” ciepła po wyłączeniu dopływu gorącej wody. Warto jednak docenić ich niepodważalną zaletę, lepsze możliwości płynnego podniesienia temperatury i jej utrzymania w pomieszczeniu. W obu grzejnikach jest to możliwe dzięki zastosowaniu właśnie termostatów, zabezpieczających także przed nadmiernym zużyciem energii, jaką używamy do ogrzania swojego domu.

Zanim jednak zabierzemy się za regulację temperatury, powinniśmy również dowiedzieć się, jaka temperatura jest zalecana przez specjalistów, w tym lekarzy, w poszczególnych pokojach, kuchni i łazience, zapewniająca sprzyjający zdrowiu komfort termiczny. Aby uniknąć wszelkich dolegliwości powodowanych przez niewłaściwe ustawienia termostatu, starajmy się utrzymać temperaturę w poszczególnych częściach domu na poziomie:

• w pomieszczeniach gospodarczych, od 12 do 15 stopni Celsjusza;
• w sypialni, od 16 do 18 stopni Celsjusza;
• w kuchni, od 17 do 19 stopni Celsjusza;
• w pokojach dla dzieci oraz w salonie, od 20 do 22 stopni Celsjusza;
• w łazience, od 22 do 24 stopni Celsjusza.

Jak prawidłowo ustawić termostat grzejnikowy i co oznaczają cyfry na termostacie?

Do ustawiania każdego z przedstawionych wyżej zakresów temperatur służy właśnie termostat otwierający lub zamykający dopływ wody do grzejnika, lecz trzeba wiedzieć, co oznaczają cyfry na termostacie. Utrzymanie stałej temperatury uda się, jeśli zawsze będziemy postępować zgodnie ze wskazówkami fachowców, nie za często manipulować pokrętłem przy kaloryferze, co może doprowadzić nawet do uszkodzenia termostatu. Poszczególne znaczki też nie będą dłużej tajemnicą, ich znaczenie jest bardzo proste i wygląda to w przeważającej większości następująco:

• poziom 0 ustawień – czyli śnieżynka albo 0, pozwalający uzyskać temperaturę w przedziale 5-6 stopni Celsjusza co zapobiega zamarznięciu wody w grzejniku;
• poziom 1 ustawień – cyfra 1 dający temperaturę w pomieszczeniu na poziomie 12-13 stopni Celsjusza;
• poziom 2 ustawień – cyfra 2, temperatura 15-16 stopni Celsjusza, według niektórych lekarzy idealny do spania;
• poziom 3 ustawień – cyfra 3, dający ciepło na poziomie 18-20 stopni Celsjusza;
• poziom 4 ustawień – cyfra 4, umożliwiający nagrzanie pomieszczenia na poziomie 24-26 stopni Celsjusza;
• poziom 5 ustawień – cyfra 5 i dalej czerwone pole, dający w domu wręcz saunę z temperaturą na poziomie 28 stopni Celsjusza.

Przyglądając się głowicy termostatu, zauważymy, że są również oznaczenia pośrednie pomiędzy cyframi w postaci kropek pozwalające precyzyjnie ustawić stałą temperaturę w pomieszczeniu, sprawiające, że pobyt w domu będzie jeszcze bardziej komfortowy. Dla przykładu przekręcenie zaworu grzejnikowego w pozycję:

• 2-2,5 nagrzeje sypialnię do 16-18 stopni Celsjusza;
• 2,25-2,75 nagrzeje kuchnię do 19 stopni Celsjusza;
• 3-3,5 da w pokojach dziecinnych i salonie temperaturę 20-22 stopnie Celsjusza;
• 3,5-4 zapewni w łazience ciepło na poziomie 22-24 stopni Celsjusza.

Często popełniane błędy niepozwalające zaoszczędzić na ogrzewaniu?

W jednym z poprzednich wpisów przedstawiliśmy najczęściej stosowane rodzaje ogrzewania, lecz nadal stosunkowo często zdarzają się błędy utrudniające lub wręcz uniemożliwiające obniżenie rachunków, które warto poznać, aby samemu ich uniknąć, a najpoważniejsze to:

• całkowity brak termostatów, co uniemożliwia jakiekolwiek ustawienia temperatury grzejnika i regulowanie ilości ciepła, jakie zużywamy w sezonie grzewczym;
• przegrzewanie mieszkania, ustawianie temperatur wyższych niż zalecane;
• zastawianie termostatów i samych kaloryferów meblami lub ukrywanie ich za grubymi zasłonami;
• utrzymywanie jednakowej temperatury w każdym pomieszczeniu, w niektórych jest więc za zimno, a w innych za gorąco;
• pełne ogrzewanie mieszkania lub domu podczas dłuższej nieobecności wszystkich domowników, w tym czasie maksymalna temperatura powinna wynosić 15-16 stopni Celsjusza;
• niezamykanie drzwi zewnętrznych przedłużające czas potrzebny do nagrzania danego pomieszczenia;
• nieprawidłowe wietrzenie, w zimie nie zostawiamy okien otwartych przez godzinę lub dłużej, lepiej wietrzyć intensywnie przez kilka minut w regularnych odstępach czasu, przykręcając wcześniej termostaty, co najmniej 10-15 minut przed rozpoczęciem wietrzenia;
• brak odpowietrzenia kaloryferów przed rozpoczęciem ogrzewania;
• nieszczelne okna powodujące niekontrolowane uciekanie ciepła i wychładzanie pomieszczenia;
• suszenie prania nie tylko powodujące wzrost poziomu wilgoci, ale i olbrzymie marnotrawstwo ciepła.

Piotr Płucienniczak

49 lat, copywriter, który w miarę bezproblemowo przeszedł w życiu niejeden remont. Mimo że wiele prac budowlanych leży poza moim zasięgiem, to lubię zdobywać nową wiedzę z tej pasjonującej dziedziny i dzielić się nią z innymi. Mam nadzieję, że to, o czym piszę, okaże się przydatne i pozwoli pomóc w budowie domu Waszych marzeń, a wszelkie remonty nie będą Wam już straszne.