Budowa własnego domu jednorodzinnego to skomplikowane zadanie wymagające niezwykle dokładnego planowania, podziału wszystkich prac, jakie należy wykonać, na kolejno po sobie realizowane etapy. Niestety, nawet to nie pozwala niekiedy uniknąć poważnych błędów utrudniających pracę, przedłużających czas budowy, a w skrajnych przypadkach nawet uniemożliwiających jej dokończenie.

Wpływają one jednocześnie na znaczne podniesienie kosztów, a zaniedbania mogą również stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa pracowników, zwiększać ryzyko wystąpienia wypadków przy pracy. Warto więc przed ich rozpoczęciem poznać listę najczęściej popełnianych błędów, po to, aby budowa przebiegała bezproblemowo i aby udało się ją zakończyć w zaplanowanym czasie i budżecie.

Błędy przy budowie domu – przyczyny

Kiedy przystępujemy wraz z początkiem sezonu budowlanego do pracy, zazwyczaj jesteśmy przekonani, że dopilnowaliśmy wszystkiego, począwszy od spełnienia niezbędnych formalności, poprzez zakup odpowiednich materiałów, aż po zatrudnienie starannie dobranej ekipy fachowców. Takie przekonanie bywa niekiedy mylne i błąd można popełnić na każdym z tych etapów, jeszcze przed rozpoczęciem budowy albo już w jej trakcie. Większość z nich jest powodowana przez zaniedbania inwestora lub wykonawców, spora część wynika też ze zwyczajnego uporu przyszłych właścicieli. Wymagania, co do budynku w którym chcą zamieszkać lub jego otoczenia, są często zbyt wygórowane, a ich spełnienie niejednokrotnie okazuje się niemożliwe.

O ile błędy popełnione np. przy montażu okien, drzwi czy wykończeniu wnętrz, można stosunkowo łatwo poprawić, to usunięcie nieprawidłowości powstałych przy wykonywaniu fundamentów, murowaniu ścian czy konstrukcji dachu, będzie o wiele trudniejsze. Trzeba się też liczyć, że taki dom może nie przejść odbioru technicznego, dostaniemy nakaz jego rozebrania i nikt nie zwróci nam poniesionych kosztów.

Błędy przy budowie domu – popełniane już przed jej rozpoczęciem

Do budowy domu trzeba podejść po prostu rozsądnie i jeśli się na tym nie znamy, zaufać wykwalifikowanym pracownikom firmy budowlanej, z której usług korzystamy. Na pewno nie jest to dla nich pierwsza budowa, więc chętnie służą fachową poradą, dzięki czemu uda się uniknąć takich błędów popełnianych już przed rozpoczęciem prac, jak:

Kupno niewłaściwej działki budowlanej

W jednym z poprzednich wpisów opisaliśmy, jak duże znaczenie ma wybór odpowiedniej działki budowlanej, dokładnie przemyślany zakup kawałka gruntu, na którym stanie nasz wymarzony dom. Bardzo często kupujemy działkę tylko ze względu na jej atrakcyjne położenie, całkowicie lekceważąc inne ważne aspekty:

• kształt i wielkość posesji, niekiedy wręcz utrudniające zlokalizowanie na niej budynku;
• ukształtowanie terenu, pagórkowate zamiast jak najbardziej płaskiego;
• łatwość podłączenia niezbędnych mediów, wody, prądu i gazu;
• stopień nasłonecznienia;
• sąsiedztwo.

Ekipa budowlana bez wymaganego doświadczenia

Wielu przyszłych właścicieli domów jednorodzinnych, chcąc zaoszczędzić kosztów, decyduje się na ich budowę we własnym zakresie, chcąc samodzielnie wykonać większość prac. Niestety bardzo często jest to pozorna oszczędność, a brak właściwych kwalifikacji i umiejętności bardzo szybko odbija się negatywnie na jakości pracy. Nikt przecież nie jest w stanie znać się na wszystkim i końcowe koszty budowy mogą wzrosnąć wielokrotnie, znacznie przekraczając zaplanowany budżet.

Dlatego lepiej od razu zdecydować się na pomoc firmy budowlanej oferujące kompleksową budowę domu „pod klucz”, począwszy od przygotowania działki, aż po kompletne wykończenie wnętrz. Jednakże taka ekipa nie może być przypadkowa, wybrana np. z pierwszego z brzegu ogłoszenia znalezionego w Internecie. Lepiej wcześniej ją dokładnie sprawdzić, poznać opinie osób, które korzystały z jej usług, a dobrym źródłem informacji są znajomi i rodzina.

Pamiętajmy także o zawarciu umowy, w której należy dokładnie wyszczególnić zakres prac oraz ustalony wcześniej koszt ich wykonania. Taka umowa będzie stanowiła podstawę do wypłacenia wynagrodzenia oraz do ewentualnego dochodzenia swoich praw w sądzie.

Nieprzemyślany projekt domu

To następny często popełniany błąd i przy wyborze projektu domu zazwyczaj kierujemy się jedynie stroną estetyczną, wyglądem budynku, bardzo często pomijając jego funkcjonalność. Domu przecież nie budujemy tylko po to, aby wzbudzić zazdrość rodziny i znajomych, musi nam się w nim po prostu dobrze mieszkać. Warto więc przed wyborem projektu:

• przeanalizować faktyczne potrzeby wszystkich domowników, ile powierzchni mieszkalnej użytkowej będzie nam potrzebne;
• dopasować go do swoich możliwości finansowych, budżetu, jaki chcemy przeznaczyć na budowę, wliczając w to także uzbrojenie działki;
• sprawdzić, czy spełnia wymagania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla danego terenu, określającego między innymi sposób lokalizacji budynku na posesji, jego bryłę, rodzaj i sposób doprowadzenia mediów, przebieg dróg, a często nawet to, w jaki sposób będziemy mogli urządzić ogród.

Niewłaściwe wytyczenie budynku

Poważny błąd mogący negatywnie rzutować na możliwość poprawnego wykonania dalszych prac, popełniany najczęściej przy braku geodety, do którego należy to zadanie. Przy wyznaczaniu położenia domu trzeba uwzględnić wiele czynników:

• możliwość dojazdu ciężkiego sprzętu budowlanego;
• odpowiednie odległości od sąsiedniej posesji, dróg dojazdowych i innych budynków;
• łatwość zrobienia wykopów pod fundamenty.

Jeśli popełnimy któryś z powyższych błędów, to ich naprawienie może okazać się niezwykle kosztowne, łącznie z koniecznością rozbiórki już zbudowanej części domu i rozpoczęciem wszystkich prac od nowa.

Brak zgłoszenia rozpoczęcia prac i niezatrudnienie jej kierownika

Do postawienia większości domów w naszym kraju jest potrzebne zezwolenie na budowę, jednakże jego otrzymanie nie oznacza, że od razu możemy przystąpić do pracy. Należy wcześniej zgłosić ten fakt w urzędzie wydającym zezwolenie na siedem dni przed ich rozpoczęciem. Kolejnym, stosunkowo często popełnianym błędem, jest niezatrudnienie kierownika budowy, co jasno stanowi obowiązujące Prawo Budowlane. Do jego obowiązków należy między innymi:

• nadzór nad całą budową;
• właściwa organizacja prac;
• dbanie o bezpieczeństwo i przestrzeganie przepisów BHP;
• prowadzenie dziennika budowy;
• zgłoszenie wykonanych prac do kontroli i przygotowanie niezbędnej do tego dokumentacji;
• uczestnictwo w odbiorze technicznym gotowego domu i nadzór nad usunięciem ewentualnych znalezionych wad.

Dobór materiałów budowlanych niskiej jakości

Działka, wyznaczenie budynku czy kierownik budowy to ważne sprawy, ale tak samo istotne jest to, z czego zbudujemy nasz dom, przede wszystkim jego fundamenty oraz ściany zewnętrzne. To właśnie materiały decydują o trwałości konstrukcji, sprawiając, że przetrwa bez większych uszczerbków długie lata, służąc wielu pokoleniom rodziny. Przy doborze materiałów na ściany, należy uwzględnić:

• dosyć gwałtowne zmiany pogodowe występujące w naszym kraju w ciągu roku, konieczność ogrzewania budynku przez kilka miesięcy, dlatego pustaki lub cegły powinny się charakteryzować wysokim poziomem izolacji termicznej;
• łatwą dostępność w sklepach czy marketach budowlanych umożliwiającą szybkie uzupełnienie ewentualnych braków w przypadku, gdy źle obliczyliśmy potrzebną ich ilość;
• cenę i nie warto kierować się przy zakupie jedynie tym kryterium, niskie koszty zakupu bardzo często oznaczają równie niską jakość i konieczność ponownego kupna trwalszego materiału.

Oczywiście właściwy wybór tego, co użyjemy przy budowie, nie dotyczy tylko materiałów na ściany, takie same zasady obowiązują przy innych elementach, domowych instalacjach, rurach, przewodach, drewnie do zrobienia więźby dachowej, materiałach na pokrycie dachu, stolarce okiennej i drzwiowej oraz panelach, czy deskach na podłogi.

Błędy przy budowie domu – popełniane przy pracach murarskich

Kiedy unikniemy opisanych powyżej komplikacji i przystąpimy wreszcie do budowy, nie oznacza to, że i na tym etapie nie możemy popełnić jakiegoś poważnego błędu. W tym przypadku również warto odwołać się do wiedzy, umiejętności oraz doświadczenia zawodowego profesjonalistów, zwracających uwagę przede wszystkim na:

Nieprawidłowe wykonanie fundamentów

Podstawą każdego domu jest jego fundament, bezpośrednio wpływający na stabilność oraz trwałość budynku, jego odporność na uszkodzenia, przede wszystkim niebezpieczne pękanie ścian, a w skrajnych przypadkach nawet stropów. Właśnie dlatego, stawiając fundamenty, trzeba przyłożyć się do tego wyjątkowo starannie, unikając popełnienia następujących błędów:

• brak wyników przeprowadzonych badań gruntowych pozwalających określić, jaki mamy typ gruntu na działce i jaka jest na niej wysokość wód gruntowych. Dzięki temu dowiemy się, czy podłoże, na którym chcemy stawiać dom, jest stabilne, co warunkuje między innymi ilość kondygnacji budynku czy możliwość jego podpiwniczenia;
• zbyt płytkiego osadzenia fundamentów, również zagrażającego stabilności budynku, a ławę fundamentową należy umiejscowić poniżej głębokość zamarzania gruntu w danym rejonie, co także wynika z badań gruntowych. Ciągłe zamarzanie i rozmarzanie fundamentu może powodować jego wypychanie do góry, co w skrajnych przypadkach skończy się nawet katastrofą budowlaną;
• odwrotności powyższego błędu, czyli wykonanie zbyt głębokich wykopów pod fundamenty wymagających wysypania ich materiałem zmniejszającym głębokość, co przy jego niewłaściwym dobraniu może powodować nierównomierne osiadanie budynku;
• brak odpowiedniego zabezpieczenia wykopów pod fundamenty przed osypywaniem się ziemi, nie tylko powodującego konieczność ich ciągłego poprawiania, może to także stanowić zagrożenie dla pracujących w wykopie robotników;
• niewłaściwe wykonanie szalunków przed wylaniem ławy fundamentowej, robionych z materiałów niegwarantujących właściwej wytrzymałości na obciążenia spowodowane ciężarem mokrego betonu;
• niezabezpieczenie fundamentów przed wilgocią, a niezbędne jest wykonanie izolacji poziomej oraz pionowej, z których pierwsza chroni przed wilgocią kapilarną, a druga przed wodą przedostającą się z gruntu;
• niezachowanie ciągłości wykonania zbrojenia, do którego trzeba użyć odpowiedniej ilości prętów zrobionych z wysokogatunkowej stali zbrojeniowej o zgodnej z projektem średnicy. Istotne jest też wykonanie zbrojenia w narożnikach fundamentów, czyli w miejscach najbardziej obciążonych przez wyższe kondygnacje budynku. Samo zbrojenie warto też zabezpieczyć przed czynnikami zewnętrznymi z pomocą specjalnej otuliny zwiększającej jednocześnie przyczepność stali do betonu;
• użycie niskiej jakości betonu, który w przypadku fundamentów musi mieć klasę co najmniej C16/20, oraz niewłaściwej stali, a na zbrojenie konstrukcyjne wymagane jest zastosowanie prętów żebrowanych AIII lub AIIIN, wolnej od najmniejszych nawet śladów korozji;
• brak właściwej pielęgnacji świeżo wylanych fundamentów, które przez 7 dni trzeba regularnie zlewać wodą, zapobiegając w ten sposób ich za szybkiemu wysychaniu, kruszeniu się i pękaniu.

Błędy przy murowaniu ścian

Sam wybór wysokiej jakości materiałów nie gwarantuje, że wszystkie ściany zewnętrzne będą wykonane prawidłowo. Tutaj też można popełnić kilka poważnych błędów mogących negatywnie rzutować między innymi na stabilność konstrukcji budynku, a te, na jakie powinno się uważać w trakcie prac murarskich, to:

• brak właściwych narzędzi, takich jak kielnie, młotki, także te gumowym obuchem, strugi do szlifowania bloczków komórkowych, poziomnica czy narzędzia systemowe;
• źle dobrana zaprawa murarska, niskiej jakości mieszanka niegwarantująca odpowiedniej wytrzymałości spoiny i powodująca powstawanie w ścianie tzw. mostków termicznych, przez które ucieka ciepło z budynku, co może powodować znaczny wzrost kosztów ogrzewania;
• zbyt gruba lub za cienka warstwa zaprawy, która powinna być nakładania z dużą precyzją, liczoną zdecydowanie w milimetrach, zamiast w centymetrach. Należy też ją nakładać równomiernie na całej murowanej powierzchni, a nie w postaci „placków” tylko w kilku miejscach;
• nieprawidłowy kierunek murowania, niezgody z wytycznymi producenta materiałów, bloczków czy pustaków, które trzeba kłaść w określonym kierunku np. wzdłuż, a nie w poprzek. Pamiętajmy także o precyzji ułożenia, krzywe ściany charakteryzują się o wiele mniejszą wytrzymałością, a najważniejsza jest zawsze pierwsza warstwa materiału decydująca o wypoziomowaniu następnych;
• brak wzmocnienia stref podokiennych służącego ich wzmocnieniu zabezpieczającego naroża otworów okiennych przed pękaniem, co może w wielu przypadkach utrudniać prawidłowy montaż stolarki okiennej;
• brak odpowiedniej długości nadproży, a za krótkie lub wykonane z niewłaściwych materiałów mogą szybko ulec uszkodzeniu w wyniku działających na nie sił nacisku, najlepszym rozwiązaniem są tu gotowe nadproża o rozmiarach dokładnie dobranych do otworu drzwiowego;
• nie uwzględnienie położenia wszystkich ścian działowych i nośnych, wymagające wcześniejszego wykonania ich przemurowania, czyli miejsca łączenia ze ścianami zewnętrznymi domu, co daje trwalsze połączenie niż w przypadku zastosowania stalowych kotw.

Nieprawidłowe wykonanie dachu

O dachu można śmiało powiedzieć, że jest zwieńczeniem każdego domu i jednocześnie zamknięciem stanu surowego budowy. Tutaj także warto uniknąć błędów powodujących przede wszystkim nieszczelności, przez które woda po opadach dostaje się do wnętrza budynku, zwiększających jednocześnie ryzyko uszkodzenia więźby dachowej przez silne wiatry. Najczęstsze nieprawidłowości, na które powinniśmy zwrócić uwagę, to:

• konstrukcja niedobrana do geometrii dachu, zwłaszcza kąta nachylenia jego połaci oraz rozpiętości, czynników decydujących przede wszystkim o odporności na obciążenia;
• użycie drewna niskiej jakości, niegwarantującego wymaganej wytrzymałości mechanicznej. Powinno się wybierać belki o jak najmniejszej ilości sęków oraz o niskim stopniu wilgotności nieprzekraczającym 18 – 23 procent;
• brak właściwej impregnacji belek tworzących więźbę chroniących je przed wpływem wilgoci oraz innych czynników atmosferycznych, grzybów, pleśni i ogniem;
• nieprawidłowości w połączeniu poszczególnych elementów osłabiające jej nośność, ich niedokładne spasowanie;
• nieprawidłowe połączenie więźby dachowej z konstrukcją budynku i niezachowanie odpowiedniej dylatacji od ścian działowych, dzięki czemu dach może się uginać bez zbytniego obciążania ścian;
• zastosowanie niewłaściwego pokrycia dachowego, o masie niedopasowanej do więźby, mogącej powodować jej za duże obciążenie albo niespełniającego wymogów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub warunków zabudowy określonych dla danego budynku.

Powiedzmy sobie szczerze, że mniejsze lub większe błędy przy budowie domu zdarzają się niemal zawsze. Ważne jest jednak, aby ich uniknąć, w czym może pomóc dokładne planowanie wszystkich prac i w wielu przypadkach właśnie zatrudnienie odpowiedniej ekipy fachowców. Jeśli nawet wyjdą jakieś nieprawidłowości, to oni będą potrafili je szybko i sprawnie usunąć.

Piotr Płucienniczak

49 lat, copywriter, który w miarę bezproblemowo przeszedł w życiu niejeden remont. Mimo że wiele prac budowlanych leży poza moim zasięgiem, to lubię zdobywać nową wiedzę z tej pasjonującej dziedziny i dzielić się nią z innymi. Mam nadzieję, że to, o czym piszę, okaże się przydatne i pozwoli pomóc w budowie domu Waszych marzeń, a wszelkie remonty nie będą Wam już straszne.