Istnieje wiele sposobów wykończenia podłogi w domu czy mieszkaniu i mogą to być deski albo parkiety wykonane z różnych gatunków drewna, niestety dosyć kosztowne oraz kłopotliwe w montażu i konserwacji. Dobrym i bardzo często stosowanym rozwiązaniem są panele podłogowe, zrobione najczęściej z tworzywa sztucznego, dającego wytrzymałą i odporną na uszkodzenia powierzchnię. Jest to także dobry pomysł, jeśli zależy nam na zaoszczędzeniu kosztów oraz czasu, bo z ich ułożeniem w wielu przypadkach można poradzić sobie nawet w jeden, góra dwa dni. Warunkiem poprawności wykonania montażu jest oczywiście odpowiednie przygotowanie powierzchni, warto także zapoznać się wcześniej, jakie są klasy ścieralności paneli podłogowych i wybrać najbardziej nam odpowiadające.

Panele podłogowe – kto je wymyślił i skąd się wzięły

Zanim jednak poznamy rodzaje, zalety, wady i przede wszystkim klasy ścieralności paneli podłogowych, powinniśmy wiedzieć, jaka jest historia ich powstania i co sprawiło, że zyskały aż tak olbrzymią popularność. Jest ona tak wielka, że można śmiało powiedzieć, iż większość podłóg w naszych domach wykładamy różnymi odmianami paneli laminowanych, a drewno niestety zeszło już na drugi plan.

Pomysł produkcji laminowanych paneli podłogowych powstał w 1977 roku w szwedzkiej firmie specjalizującej się w podłogach, stąd też wzięła się zwyczajowa i powszechnie stosowana w naszym kraju nazwa „podłogi szwedzkiej”. Jej właściciele, zniechęceni niską sprzedażą innych typów paneli, laminatami wysokociśnieniowymi, postanowili całkowicie zrewolucjonizować rynek materiałów służących do wykończenia podłóg. Powołali więc zespół, który opracował metody produkcji paneli z laminatów, a samą produkcję rozpoczęto w 1979 roku, a pięć lat później można już było mówić o sukcesie, stale rosnącej sprzedaży.

Tak rozpoczęła się ekspansja tego typu podłóg na cały świat, a efekty tego możemy podziwiać także w swoich domach. Oczywiście panele cały czas ewoluowały, praktycznie ciągle powstają nowe ich odmiany, sposoby łączenia np. na klik niewymagający kleju, a ich powierzchnia wyglądem i teksturą praktycznie nie różni się od drewna. Stosowane są też coraz nowsze materiały, tworzywa nowej generacji o jeszcze większej odporności, zwłaszcza na wilgoć.

Klasy ścieralności paneli dostępnych na naszym rynku

W tym miejscu powinniśmy najpierw przedstawić rodzaje paneli dostępnych na rynku oraz wykazać ich wady i zalety. Jednakże pierwszą kwestią, jaką zazwyczaj interesują się potencjalni nabywcy, są właśnie klasy ścieralności paneli podłogowych. Jak sama nazwa wskazuje decydująca bezpośrednio o ich odporności na ścieranie, czyli wytrzymałości i trwałości, wpływająca więc na komfort użytkowania. Mierzona jest na podstawie tzw. testu Tabera polegającego na przecieraniu powierzchni panelu, nawet tysiące razy, papierem ściernym o różnej grubości. Liczba takich przetarć, po której następuje uszkodzenie powierzchni, pozwala określić klasy ścieralności, opisywane skrótem literowym AC i cyframi od 1, aż do 5.

Są one eksploatowane w różnych warunkach, nie tylko w domu, także w budynkach użyteczności publicznej i to czasem bardzo intensywnie. Warto więc przed podjęciem ostatecznej decyzji o zakupie wiedzieć, że możemy wybrać następującą klasę ścieralności swojej przyszłej podłogi według obowiązującej europejskiej normy EN 13 329:

Klasa AC1

Obecnie już bardzo rzadko spotykana i używana, lecz chcemy o niej wspomnieć, bo do tej klasy ścieralności należała większość pierwszych paneli produkowanych na świecie. Cechuje je najmniejsza odporność na ścieranie i inne uszkodzenia mechaniczne, dlatego nie stosowano ich w pomieszczeniach mieszkalnych, intensywnie eksploatowanych.

Klasa AC2

O nieco większej wytrzymałości niż poprzednie, lecz także niegwarantujące właściwego współczynnika wytrzymałości i stosunkowo szybko ulegające uszkodzeniom mechanicznym. Są coraz częściej wycofywane z oferty sklepów i marketów budowlanych, a osoby, które zdecydowały się na ich położenie w swoich domach, bardzo często narzekają, że można chodzić po nich tylko boso. Znajdują więc swoje zastosowanie w pomieszczeniach rzadko użytkowanych np. w sypialni, czyli tam, gdzie zazwyczaj chodzimy bez butów, ewentualnie w miękkich kapciach.

Klasa AC3

Pierwsza klasa ścieralności paneli, którą można śmiało stosować w większości pomieszczeń, o znacznie wyższej odporności niż dwie poprzednie, chociaż jeszcze dosyć daleko jej do ideału. Bez większego ryzyka uszkodzenia powierzchni możemy je położyć w większości pomieszczeń, jednakowo w salonie, sypialni czy pokojach dziecięcych. Warunkiem bezawaryjnej eksploatacji jest jednak konieczność chodzenia wyłącznie w miękkim obuwiu. Całkowicie niedozwolone jest wchodzenie na taką podłogę np. w butach na wysokich obcasach, które mogą wręcz ją podziurawić i spowodować konieczność wymiany uszkodzonych w ten sposób paneli.

Klasa AC4

Zdecydowanie najpopularniejsza i najczęściej układana na podłogach w naszych domach, mieszkaniach, a nawet w miejscach użyteczności publicznej, lecz tylko tych o mniejszym natężeniu ruchu. W tym przypadku klasa odporności spełnia niemal wszystkie wymagania użytkowników, sprawdzając się praktycznie w każdych warunkach eksploatacji. Po ułożeniu paneli podłogowych klasy A4 możemy po nich bez problemu chodzić nawet w twardym obuwiu, chociaż lepiej tego za często nie robić, a damskie cienkie szpilki dalej są stanowczo niewskazane.

Klasa AC5

To już naprawdę wyższa szkoła jazdy, a panele podłogowe klasy AC5 można śmiało stosować w miejscach intensywnie użytkowanych, praktycznie bez ryzyka ich szybkiego uszkodzenia. Jest to zdecydowanie najlepszy wybór do każdego pomieszczenia, a taka podłoga będzie, oczywiście przy prawidłowej konserwacji, nawet po wielu latach wyglądała jak w dniu położenia. Jej powierzchnia oprze się zarysowaniom, upadkom niezbyt ciężkich przedmiotów, chociaż na to warto uważać, i zawsze będzie gładka i błyszcząca. Sposób wykończenia jest najbardziej zbliżony do naturalnych materiałów, a takie panele wręcz do złudzenia przypominają drewniane deski, zarówno kolorystycznie, jak i wiernie odtworzoną fakturą powierzchni.

Klasa użyteczności paneli, na jaką się zdecydować

Tak samo istotna, jak klasa ścieralności, jest klasa użyteczności, którą również powinno się wziąć pod uwagę przed podjęciem ostatecznej decyzji o ich zakupie. Określa się ją na podstawie przeprowadzonych wcześniej drobiazgowych testów, sprawdzających między innymi odporność panelu na obciążenie, zalanie, zaplamienie i przede wszystkim możliwe uszkodzenia mechaniczne.

Klasę tę oznacza się dwoma cyframi, z których pierwsza określa rodzaj pomieszczenia, gdzie będą używane panele, 2 – pomieszczenia mieszkalne, 3 – pomieszczenia użyteczności publicznej. Drugą cyfrą oznacza się intensywność użytkowania, 2 – małą, 3 – średnią, 4 – dużą i w ten sposób powstało aż 6 klas użyteczności paneli podłogowych:

• klasa 22, przeznaczone do pomieszczeń mieszkalnych o małym natężeniu ruchu, sprawdzą się więc np. w sypialniach;
• klasa 23, dobre do położenia np. w łazience, oczywiście w wersji odpornej na wilgoć;
• klasa 24, do pomieszczeń często używanych, przedpokoi, salonów czy kuchni;
• klasa 32, układane w miejscach użyteczności publicznej o niewielkim natężeniu ruchu;
• klasa 33, jak wyżej, z tym że ruch w tych pomieszczeniach ma średnią intensywność;
• klasa 34, sprawdzające się w miejscach użyteczności publicznej o największym natężeniu ruchu.

Rodzaje paneli podłogowych

Skoro poznaliśmy już klasy ścieralności oraz użyteczności paneli podłogowych i wiemy, jakie będą najlepiej pasowały do naszego domu, czas dowiedzieć się nieco więcej o samych panelach, ich konstrukcji i materiałach, z jakich zostały zrobione. W sklepach i salonach firmowych producentów znajdziemy trzy ich najważniejsze rodzaje:

Panele laminowane

Na ich największą popularność wpływają przede wszystkim trzy czynniki, efektowny wygląd, łatwość ułożenia oraz stosunkowo niska cena. Dostępna jest olbrzymia gama modeli, klas ścieralności od AC3 do AC5, każdy więc znajdzie coś odpowiedniego dla siebie, a z położeniem można sobie poradzić nawet samodzielnie.

Typowy panel laminowany to konstrukcja warstwowa, o rdzeniu wykonanym z odpornej na uszkodzenia płyty HDF, czyli po prostu z płyty pilśniowej klejonej z włókien drzewnych prasowanych pod ciśnieniem w bardzo wysokiej temperaturze. To ona nadaje panelowi wymaganą odporność na uszkodzenia, które mogłyby powstać w wyniku uderzeń lub nacisku ciężkich przedmiotów. Kolejną warstwę stanowi laminat, papier laminowany z nadrukowanym wzorem przypominającym różne gatunki drewna, pokrywany żywicą melaminową, tworzywem chroniącym przed wilgocią i ścieraniem. Taka sama warstwa melaminy zabezpiecza panel od spodu, również przed niszczącym wpływem wody, chociaż niezalecane jest ich stosowanie w pomieszczeniach o podwyższonym stopniu wilgoci.

Panele winylowe

Nazywane w skrócie LVT, nowość na rynku, pojawiły się bowiem dopiero niedawno, lecz z miejsca zyskały duże uznanie użytkowników, mimo ceny wyższej niż paneli laminowanych. Wpływa na to głównie ich wysoka trwałość oraz o wiele wyższy stopień odporności, zwłaszcza na zamoczenie i uszkodzenia mechaniczne. Panele winylowe również mają konstrukcję złożoną z kilku, ułożonych od góry warstw:

• warstwa przezroczystego tworzywa, przeważnie poliuretanu, chroniącego przed wilgocią i łatwego do utrzymania w czystości, wykończona matowo lub na wysoki połysk;
• warstwa z nadrukiem, nazywanym filmem, imitującym niemal dowolną powierzchnie drewna, a nawet kamienia;
• winylowy rdzeń, materiał odporny na uderzenia, wilgoć i tłumiący dźwięki, nadający podłodze wymaganą trwałość;
• warstwa stabilizująca, nadająca podłodze wymaganą stabilność po ułożeniu;
• warstwa stanowiąca podłoże panelu, także wykonana z wytrzymałego winylu, zabezpieczająca podłogę przed wyginaniem.

Panele winylowe doskonale sprawdzają się we wszystkich rodzajach pomieszczeń, wszędzie tam, gdzie mogą być narażone na różnorakie uszkodzenia, a ze względu na wodoodporną powierzchnię, można je bez ryzyka układać w łazience lub kuchni. Zniosą intensywne użytkowanie bez najmniejszych nawet rys, są o wiele prostsze w montażu, dobrze wyciszają pomieszczenie i nadają się na ogrzewanie podłogowe.

Panele drewniane

Najdroższe, ale i najlepiej wyglądające na każdej podłodze, wyróżniające się nie tylko dużą wytrzymałością, w zależności od użytego gatunku drewna, ale i ponadczasową elegancją nadającą wyjątkowego stylu pomieszczeniu. Stosuje się praktycznie wszystkie gatunki, rodzime, buk, olcha, sosna, czy najtrwalszy dąb oraz egzotyczne, mahoń lub teak. Dzięki temu podłoga wygląda jak wyłożona deskami, a każdy panel drewniany to konstrukcja także złożona z dwóch warstw:

• spodniej, zrobionej z gorszego gatunku drewna, zazwyczaj iglastego, rzadziej z materiałów drewnopochodnych np. płyty pilśniowej lub płyty HDF;
• wierzchniej, wykonanej z wymienionych powyżej, szlachetniejszych gatunków, wykończonej tak, aby, jak najbardziej podkreślić unikalny układ słojów drewna stanowiący jego największą ozdobę.

Z racji, że drewno jest materiałem silnie higroskopijnym, producenci paneli dokładnie zabezpieczają ich powierzchnię przed niszczącym działaniem wilgoci. Przeważnie stosuje się metodę pokrywania ich olejem naturalnym, utwardzanym następnie z pomocą promieniowania UV, można również pomalować panele bezbarwnym lakierem dającym błyszczącą, matową lub półmatową powierzchnię. Drewno to doskonały materiał izolacyjny, zapewniający ciepło w całym domu i dobrze chroniący go przed hałasami dobiegającymi z zewnątrz.

Piotr Płucienniczak

49 lat, copywriter, który w miarę bezproblemowo przeszedł w życiu niejeden remont. Mimo że wiele prac budowlanych leży poza moim zasięgiem, to lubię zdobywać nową wiedzę z tej pasjonującej dziedziny i dzielić się nią z innymi. Mam nadzieję, że to, o czym piszę, okaże się przydatne i pozwoli pomóc w budowie domu Waszych marzeń, a wszelkie remonty nie będą Wam już straszne.